Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thiếu hụt nguồn nước đang là thách thức lớn đối với sản xuất nông nghiệp, việc áp dụng công nghệ thông minh vào tưới tiêu trở thành xu hướng tất yếu. Tại Đồng Tháp – một tỉnh thuần nông nổi tiếng ở miền Tây, một người nông dân đã khiến nhiều người nể phục khi tự mình sáng chế ra hệ thống tưới nước thông minh, giúp tiết kiệm chi phí, nhân công và nâng cao năng suất mùa vụ. Đây là minh chứng sống động cho tinh thần sáng tạo, tự học và thích nghi vượt trội của người nông dân Việt Nam trong thời đại mới.
Chân dung người nông dân sáng chế
Nhân vật chính là ông Trần Văn Lâm, 52 tuổi, ngụ xã Tân Thuận Tây, TP. Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp. Xuất thân từ một gia đình làm nông thuần túy, ông Lâm có hơn 25 năm trồng rau màu và cây ăn trái như xoài, nhãn, ổi. Nhận thấy việc tưới tiêu thủ công tốn nhiều công sức, nước và thời gian, trong khi mùa khô ngày càng kéo dài, ông bắt đầu suy nghĩ về một giải pháp tự động và tiết kiệm hơn.
Không được đào tạo bài bản về kỹ thuật hay điện tử, ông Lâm tự mày mò học hỏi qua sách, YouTube và tham khảo các mô hình từ chương trình khuyến nông. Với chiếc điện thoại cũ, máy tính bảng và các thiết bị rẻ tiền như cảm biến độ ẩm, công tắc điện tử, van tự động – ông đã tạo nên một hệ thống tưới nước hoạt động hoàn toàn tự động dựa trên độ ẩm của đất.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động
Hệ thống gồm các thành phần cơ bản:
Cảm biến độ ẩm được cắm xuống đất để đo tình trạng khô – ướt.
Bộ vi xử lý Arduino hoặc Raspberry Pi nhận dữ liệu và điều khiển hệ thống.
Van điện từ kết nối với đường ống tưới để mở/tắt nước.
Nguồn điện năng lượng mặt trời hoặc điện lưới giúp hệ thống hoạt động độc lập.
Khi độ ẩm đất xuống dưới ngưỡng cài đặt, cảm biến sẽ gửi tín hiệu đến bộ điều khiển để mở van tưới. Khi độ ẩm đạt mức phù hợp, hệ thống tự động tắt. Ngoài ra, ông Lâm còn tích hợp hệ thống này với điện thoại để điều khiển từ xa, theo dõi trạng thái tưới tiêu mọi lúc mọi nơi.
Hiệu quả mang lại
Sau khi triển khai trên vườn xoài rộng 5.000m², ông Lâm ghi nhận các kết quả ấn tượng:
Tiết kiệm hơn 40% lượng nước tưới so với phương pháp truyền thống.
Giảm 70% công lao động, nhất là trong mùa nắng nóng.
Giảm chi phí vận hành, nhờ tận dụng năng lượng mặt trời.
Cây trồng phát triển ổn định, năng suất tăng 10–15% nhờ tưới đúng thời điểm, đúng lượng nước.
Hệ thống này hiện được một số nông dân trong vùng đến tham quan, học hỏi và nhân rộng. Nhiều người gọi vui ông Lâm là “kỹ sư chân đất” của miền Tây.
Từ thực tế đến mô hình khởi nghiệp
Nhận thấy tiềm năng thương mại của hệ thống, ông Lâm bắt đầu hợp tác với con trai – một sinh viên ngành cơ điện tử – để hoàn thiện phiên bản thương mại hóa. Bộ tưới nước thông minh được đóng gói nhỏ gọn, dễ cài đặt và chi phí thấp hơn nhiều so với sản phẩm nhập khẩu. Hiện mô hình của ông đã bán được hơn 50 bộ tại địa phương và đang đăng ký tham gia cuộc thi sáng tạo kỹ thuật cấp tỉnh.
Bài học từ người nông dân công nghệ
Câu chuyện của ông Lâm là ví dụ tiêu biểu về việc:
Nông dân hoàn toàn có thể làm chủ công nghệ, nếu có đam mê và quyết tâm học hỏi.
Nông nghiệp thông minh không chỉ dành cho doanh nghiệp lớn mà hoàn toàn khả thi với hộ nông dân nhỏ.
Tư duy sáng tạo và đổi mới là yếu tố sống còn trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thị trường cạnh tranh.
Sáng chế hệ thống tưới nước thông minh của ông Trần Văn Lâm không chỉ giúp gia đình ông cải thiện hiệu quả sản xuất mà còn góp phần lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp. Với nền tảng từ thực tiễn và sự hỗ trợ của thế hệ trẻ, mô hình này hứa hẹn sẽ là bước đệm cho nông nghiệp bền vững, tiết kiệm và hiện đại ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long và trên cả nước.
